De zielenvisserij
In 1609 kwam het tot een (tijdelijke) vrede tussen Spanje en de Republiek. Na
moeizame onderhandelingen werden de partijen het eens een Bestand te sluiten.
Het zou slechts Twaalf jaar duren (1609-1621). Vrede met Spanje, ‘oorlog’ binnen
de eigen grenzen.
Raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt was de verdediger van dat Bestand,
stadhouder prins Maurits had er zich heftig tegen verzet. De tegenstelling
leidde in 1619 zelfs tot de onthoofding van Oldenbarnevelt.
De politieke tegenstellingen gingen gepaard met heftige godsdiensttwisten.
Het hier afgebeelde schilderij "De zielenvisserij" van Adriaen Pietersz. van de Venne
(1589-1662) was een allegorie op de
onderhandelingen met Spanje en de kerkelijke twisten tussen rekkelijken en
preciezen gedurende het Bestand. Rechts op de achtergrond onder meer de
aartshertogen Albertus en Isabella met hun gevolg; links de koningen Jacobus I
van Engeland, Christiaan IV van Denemarken, de prinsen Maurits, Frederik
Hendrik en anderen (achter het kleine oranjeboompje). Op een brede rivier varen
bootjes met vissers. Ze halen een merkwaardige buit binnen: naakte mensen. Op
beide oevers komt een mensenmassa toegestroomd. Van de Venne maakte dit
schilderij in 1614 en baseerde zich op een verhaal uit de Bijbel waarin Jezus
langs een meer liep en de vissers opriep om met hem mee te gaan. ”Komt achter
Mij en Ik zal maken dat gij vissers van mensen wordt” (Marcus 1:17) Op het
schilderij zijn priesters en predikanten bezig 'zielen' te redden uit het water,
dat de strij¬dende partijen van elkaar scheidt.
De schilder zelf was met zijn ouders wegens geloofsvervolging uit de Zuidelijke
Nederlanden naar Delft gevlucht.
Op Schokland was er de voortdurende strijd tussen het katholieke Emmeloord en
het protestantse Ens. De Staten-Generaal had al op 20 december 1581 het eerste
plakkaat tegen de katholieke kerk uitgevaardigd en de godsdienstige samenkomsten
van de katholieken verboden. Zij mochten geen geestelijk kleed meer dragen, noch
katholieke scholen onderhouden of katholieke geschriften verspreiden op straffe
van hoge geldboetes. De predikant van Ens moest de katholieke Schokkers bekeren.
In Ens was ook nog een onderlinge strijd gaande tussen de rekkelijken en
preciezen. De rekkelijke ds Henricus Jodoci moest het veld ruimen en plaats
maken voor de rechtzinnige ds Lambertus Hiddingh.
Zoekplaatje: probeer de schilder zelf – met de hand op de heup - te vinden tussen
de protestantse notabelen.
www.schoklanddoordeeeuwenheen.nl