Het
eiland Schokland bestond uit circa 75 ha gras en rietland. In 1901 pachtte mijn
grootvader het gras- en rietgewas op het eiland van de Domeinen.
Gedurende 40 jaar, tot het eiland droogviel, bleef de pacht bij onze familie. Er
werd ieder jaar 's zomers enige weken gehooid en 's winters een aantal weken het
riet met de hand gesneden en in bossen gelegd.
Het personeel verbleef van maandag tot zaterdag in een woonkeet op het eiland, weer of geen weer. Proviand werd voor de hele week meegenomen. Vers brood werd 's dinsdags meegebracht door de lichtwachter Schuurman vanuit Kampen, die dan ook voor zichzelf ging inkopen, met de rijksbotter.
Het hooi en riet werd in die jaren afgevoerd door diverse relatieschippers, die bekend waren met afmeren aan de stenen wal van het eiland. Niet iedere schipper durfde, in verband met storm, naar Schokland om te laden. In 1938-'39 moest het rietgewas des zomers worden gemaaid als bladriet voor de bloembollen. Het riet mocht niet uitgroeien tot in de winter, als er een rietpluim op kwam. De biologen van de Directie Wieringermeer waren namelijk de mening toegedaan dat het rietzaad van de rietpluimen niet in de droog te vallen Noordoostpolder mocht waaien, daar het riet dan de zeebodem als 'onkruid' zou gaan bedekken, als het tot ontwikkeling zou komen en moeilijk weer uit te roeien zou zijn tijdens de ontginning van de nieuwe polderbodem. Mijn grootvader, 75 jaar oud, voorspelde toen al: ze kunnen dat wel willen, maar de polder komt zeker vol riet te staan, als het land droog valt.
In de oorlogsjaren '40-45 groeide de polder vol riet van het huidige Nagele tot Espel en Rutten. Het uitstoelen van de ondergrondse rietwortels bereikte tientallen meters en er was ook reeds rietzaad in de bodem aanwezig. De onderduikers verscholen zich in de rietvelden bij de razzia's tijdens de oorlog.
Na de oorlog was er een enorm tekort aan stro bij de strokartonfabrieken in Groningen. In de jaren '47 en '48 heeft ons bedrijf meerdere duizenden tonnen riet in balen geperst uit de Noordoostpolder voor deze industrie. Het riet werd gemaaid met maaimachines, in bossen gebonden en op sledes, getrokken door rupstractoren, vervoerd over de slappe polderbodem en naar de kanaalkanten vervoerd. Op een drijvende bok, waarop een stropersmachine met tractor, werd het riet in balen geperst, riet werd per schip naar Groningen vervoerd.
Bij de ontginning van de Noordoostpolder na 1945 bleek evenwel, dat de
rietwortels een grote diepte in de bodem bereikten. De ontwatering van de bodem
werd hierdoor sterk bevorderd, terwijl het 'echte onkruid' geen kans kreeg.
De inzichten van de Rijksdienst veranderden dus drastisch ten opzichte van
rietgewas op de jonge zeebodem.Bij de ontginning van Oostelijk Flevoland werden zelfs gedeelten van de polder,
die niet direct in cultuur gebracht konden worden, vanuit het vliegtuig met
rietzaad ingezaaid. Dit zaad werd toen verkregen door afgehakte rietpluimen aan
te kopen bij de riethandel.
Achteraf blijkt dus dat het riet van Schokland ten onrechte als 'vijand' werd
beschouwd, als 'onkruid' voor de ontginning van de polder. Later bleek het een
bondgenoot om de bodemstructuur te verbeteren van de jonge zeeklei van de
polders.
H. J. Bruins, IJsselmuiden
Bron: De Vriendenkring, Lente 1996, pag.35-37