Willem Steenbeek kreeg in 1790 zijn benoeming als schoolmeester, koster en
voorzanger op Ens.<13> Hij werd in 1771 geboren in Blankenham en is daar in 1791
getrouwd met Geertruid Willems Taats. <14> Hierna trouwde hij met Katharina de
Wit, geboren in 1772 als dochter van de Emmeloordse onderwijzer Jan de Wit en
Trijntje van de Reijn. <15> Katharina was vroedvrouw. Willem Steenbeek werd slechts
32 jaar oud. Hij stierf aan een ernstige ziekte. Dominee Gillot schreef op 4 mei
1804 aan het Departementaal Bestuur van Overijssel naar aanleiding van zijn
overlijden: "Treffende slag voor mijne geheele gemeente, grievende ramp voor
zijne dieptreurende vrouwe, met haar drie onnozele kinderen en het vierde staat
voor den deure; te angstvalliger, als zij zelve in deezen benarden ommestand
gevaarlijk ziek ligt, en wij aan haar herstel niet zonder reden wanhoopen." <16>
Willem Steenbeek was net als zijn schoonvader Jan de Wit zeer oranjegezind. Hij
en het dorpsbestuur zaten op één lijn wat betreft de afwijzing van de
omwenteling van 1795. Hij weigerde publicaties van het provinciaal bestuur aan
te plakken. <17>
Op 19 juni 1797 waarschuwde de Synode, dat de vrijheid van godsdienst geen
nadeel mocht toebrengen aan de Hervormde godsdienst en belijdenis.<18>
Deze defensieve opstelling kan eraan ten grondslag hebben gelegen, dat Willem
Steenbeek na 1795 doorging met het geven van gereformeerd godsdienstonderwijs
aan katholieke kinderen. Een door alle katholieken van Ens gesteund rekest
bereikte dat zij op 31 juli 1797 daarvan werden vrijgesteld. <19>
Plaatselijk inspecteur pastoor Doorenweerd - door schoolopziener Sanders voor
die functie aanbevolen - stelde in 1802 vast, dat het onderwijs op Ens nog bijna
op de oude voet werd gegeven.<20> We mogen hieruit afleiden, dat Steenbeek in
1802 nog volop schriftuurlijke boeken, het Haneboek en de rekenmethode van
Bartjens gebruikte.
De leerlingen voldeden over het algemeen aan bescheiden eisen. Doorenweerd
constateerde te weinig eerbied bij het bidden, het schrijven was niet erg best,
de kinderen wisten niets van leestekens, de spelling was pover en de leestoon
niet goed. Het viel op, dat de kinderen niets van bijbelse geschiedenis wisten,
een prikkelende conclusie van een katholieke geestelijke over het onderwijs van
een gereformeerde onderwijzer. Steenbeek toonde zich niet toegankelijk voor de
aanmerkingen.
Noten
13. Bruno Klappe,
Pastoors, predikanten en vuurstokers van het eiland Schokland,
(Urk, 1993) 105.
14. HCO, T 200, Inv 37-37a.
15. Bruno Klappe. 'De nagelaten goederen van Willem Steenbeek', Het Schokker
Erf 26 (mei 1994).
16. HCO, T 3.1, Inv 5858, brief van H. Gillot dd 4 mei 1804.
17. HCO, T 3.1, Inv 2748.
18. GAK, X Archieven kerkgenootschappen, VI Hervormde Kerk, Inv 8.
19. M. Gasman, 'Schokland van 1796- 1808', Kamper Almanak (1956-1957) 205-218.
Een overdruk in Het Schokker Erf 69 (september 2008) 4-17.
20. Ibidem.