Zeewering

De bescherming tegen de zee is een voortdurend aandachtspunt voor de autoriteiten en de Schokkers zelf. In 1710 werd er een kistdam aangelegd, zie ook de kaart van Schokland uit 1784. Een groot probleem was de paalworm.

In de loop van de 19de eeuw werd aan de westzijde van het eiland achter de houten paalwerken een stenen dijk aangelegd. Het dijktracé werd om begrijpelijke redenen zo kort mogelijk gehouden; het liep als een liniaal langs de westkant van het eiland tot even voorbij Emmeloord.
De paalwerken werden niet opgeruimd omdat ze nog dienst konden doen als golfbreker. Zou het zeewater met een westerstorm alsnog over de zeedijk slaan dan werd de kracht gebroken door het paalscherm. En het tot rust gekomen water zou achter de dijk telkens een laagje slib achterlaten. Maar van dit gereguleerde toelaten van het zeewater is niet veel terecht gekomen.

De paalschermen aan de westzijde werden weggeslagen en in plaats van het meevoeren van slib werden grote gaten achter de zeedijk geslagen. De zeedijk bleek zeer kwetsbaar gezien de weke ondergrond en grote delen verzakten of werden tijdens zware stormen weggeslagen. In feite had de nieuwe zeedijk het eiland verkleind en de ‘vernatting’ in de hand gewerkt. De grond werd drassig en de toegankelijkheid van de weilanden moeilijker. Het gebruik van meer duurzaam materiaal als steen, later ook aan de oostzijde van het eiland, had nog tot gevolg dat er minder mankracht nodig was voor de reparatie van de dijken. Voor de Schokkers moet ook dat nadelig zijn geweest, omdat de vraag naar werkkrachten afnam. En dat gold niet alleen voor de Schokker werknemers maar ook voor de Schokker werkgevers. Zo komen we in de 18de eeuw regelmatig de naam van de Schokker familie Ruiten tegen als aannemer. Hij schreef herhaaldelijk in op de openbare aanbestedingen voor ‘de werken op Schokland’ georganiseerd door (Rijks)waterstaat.

Na de drooglegging is veel van het paalwerk opgeruimd. Inmiddels is er een nieuw stuk aangelegd ter demonstratie van de strijd tegen het water op Schokland.

Als dijkmateriaal  werd vroeger veel zeewier gebruikt. Op Schokland is dat ook gebeurd bij de aanleg van vooral de havenhoofden van Emmeloord. Eigenlijk gaat het dan om zeegras, materiaal dat opnieuw in de belangstelling staat.

Zie ook het artikel over het onderhoud van de zeewerken 1848-1898 het artikel van G.D. van der Heide uit 1963.

www.schoklanddoordeeeuwenheen.nl